Revista Crítica de Historia de las Relaciones Laborales y de la Política Social
ISSN versión electrónica: 2173-0822
Workers Across the Americas: The Transnational Turn in Labor History. Leon Fink (ed.) [Texto en polaco]
Bogumil Termiński
Abstract: The aim of this book is to show selected problems of labor history across the American States. Topics range from a comprehensive transnational perspective and provide us with the best way to understand the complicated nature of labor history in American countries. The contributors devote much attention to the theoretical framework of the concept of transnational labor history. The book seems to be particularly useful and extremely important for researchers from other parts of the world dealing with the issue of labor history. In addition to the pioneering nature of the book, the study of social and political changes occurring in the region during the XIXth and XXth centuries is also extremely interesting. The authors draw attention to the more general discussion of legal, political and social issues. The book devotes a considerable number of pages to issues such as: labor politics, immigration control mechanisms, the concepts of empire and internationalism in labor history across the Americas, feminist approaches to labor, and indigenous people and labor systems relations.
Key words: Labor History, Labor Recruitment, Labor Politics, Internationalism, Translocal and Transnational History, Immigration, Workers, Transnational Perspective, Labor Law, Labor Systems.
Proces globalizacji skutecznie odmienił percepcję problemów zatrudnienia. Walnie przyczynił się także do rozwoju wielu marginalizowanych dotychczas nurtów badań z zakresu historii społecznej, dziejów gospodarczych czy ewolucji wzorców zatrudnienia. Prowadzone do niedawna badania w tym zakresie koncentrowały się zazwyczaj na analizie historycznej ewolucji problemów zatrudnienia w przestrzeni krajowej, bądź na bardziej ogólnych rozważaniach globalnych. Słabość uniwersalnych mechanizmów regulacji zatrudnienia (MOP), połączona z szybkimi zmianami wzorców pracy w przestrzeni krajowej doprowadziły do wzrostu znaczenia trzeciej istotnej płaszczyzny badań: perspektywy transnarodowej. Analiza porównawcza ewolucji wzorców zatrudnienia w ramach poszczególnych państw wydaje się zatem szczególnie istotnym i potrzebnym nurtem studiów.
Wydane nakładem Oxford University Press opracowanie zbiorowe Workers Across the Americas: The Transnational Turn in Labor History spełnia dwie podstawowe funkcje. Obok zdecydowanie udanej konceptualizacji nurtu transnarodowych badań porównawczych nad historią zatrudnienia (część I) ukazuje także wybrane aspekty historii społecznej i problemów pracy w państwach zachodniej hemisfery (część. II-VII). Analizy teoretyczne stanowią zatem wstęp do szczegółowych rozważań nad genezą i problemami zatrudnienia w wybranych państwach regionu.
Jak zauważa J.D. French transnarodowe ujęcie historii zatrudnienia wydaje się najlepszą drogą interpretacji wielu, obserwowanych, także i dzisiaj, problemów. Widoczne gołym okiem zmiany wzorców produkcji czy form zatrudnienia nie są zjawiskiem oderwanym od szerokiego kontekstu społecznego. Ewolucja sektora zatrudnienia nie stanowi zatem prostej pochodnej wytycznych ekonomicznej racjonalności.
Do podstawowych walorów prezentowanego przez autorów pracy podejścia metodologicznego zaliczyć możemy: 1. traktowanie problematyki zatrudnienia jako szerokiego konstruktu, „uwikłanego” w inne procesy o charakterze społecznym i politycznym, 2. analityczne, nie zaś typowo deskryptywne, ukierunkowanie badań, 3. dużo szersze możliwości studiów porównawczych na innych poziomach (na przykład w zakresie analizy historycznych problemów zatrudnienia na innych kontynentach).
Prezentowane opracowanie uzupełnia zatem silnie utrwalone państwowocentryczne schematy badań w zakresie zatrudnienia o płaszczyznę analiz zdecydowanie lepiej przystającą do wymogów współczesności. Uwarunkowania krajowe odgrywają oczywiście rolę decydującej siły sprawczej ewolucji określonych standardów pracy. Pamiętajmy jednak, że w ramach każdego kontynentu wyróżnić możemy wiele wspólnych czynników sprawczych, wpływających na kształt krajowej przestrzeni zatrudnienia. Standardy pracy i problemy napotykane przez dziewiętnastowiecznych robotników wielkoprzemysłowych odbiegały zapewne od charakteru i problematyki zatrudnienia w nowo powstałych państwach zachodniej hemisfery. Dopiero procesy globalizacji skutecznie przemieszały ze sobą ramy prawne (rozwój międzynarodowych standardów pracy i praw człowieka) i ekonomiczne (mobilność kapitału, zmiana modelu zatrudnienia, rozwój sektora usług), wyznaczające uwarunkowania współczesnej polityki zatrudnienia. Także dzisiaj możemy jednak mówić o silnej dywersyfikacji regionalnych problemów zatrudnienia w poszczególnych regionach świata (stanowiącej pochodną generalnego podziału gospodarczego świata na społeczności preindustrialne, industrialne i postindustrialne a także bardziej „miękkich” uwarunkowań społecznych czy kulturowych.
Znaczący fragment pracy poświęcony został historycznej analizie stosowanych w regionie mechanizmów kontroli migracji. Napływ ludności europejskiej na obszary słabo zaludnionych, stricte imigracyjnych państw stał się bowiem podstawową przesłanką 1. ich politycznej legitymizacji, 2. rozwoju gospodarczego i związanej z tym procesem polityki zatrudnienia. Zaprezentowane w rozdziale rozważania okazują się szczególnie interesującym poznawczo fragmentem pracy, zwłaszcza w kontekście podejmującej podobne zagadnienie, wydanej w ostatnim czasie pracy pod redakcją E. Guild i S. Mantu (Constructing and Imagining. Labour Migration. Perspectives of Control from Five Continents, Ashgate, 2011). Skoncentrowane transnarodowo studia porównawcze stają się zatem coraz istotniejszym nurtem badawczym w wielu dziedzinach nauk społecznych. Fakt ten ukazuje nam przede wszystkim słabość globalnych mechanizmów regulacyjnych (w tym przypadku tzw. global migration governance, aktywności IOM czy MOP), rosnące znaczenie regionalnych struktur współpracy, oraz erozję suwerenności władz państwowych jako realnego ośrodka sterowania migracjami ekonomicznymi.
Do najważniejszych czynników kształtujących regionalną problematykę zatrudnienia w ciągu ostatnich dwóch stuleci autorzy opracowania zaliczyli: 1. Dziedzictwo imperializmu (część II), 2. Problemy rasizmu, dyskryminację ludności tubylczej i czynniki etniczne (część III), 3. Czynniki ideologiczne (zwłaszcza oddziaływanie dwudziestowiecznych ideologii feminizmu na sektor zatrudnienia- por. część IV), 4. Imigrację (część V), 5. Przesłanki międzynarodowe, polityczne i prawa związkowe (część VI), 6. Oddziaływanie instytucji międzynarodowych (część VII). [Recibida el 31 de julio de 2011].
Nota bene:
Si necesita algún tipo de información referente al artículo póngase en contacto con el email suministrado por el autor del artículo al principio del mismo.
REVISTA CRÍTICA DE HISTORIA DE LAS RELACIONES LABORALES Y DE LA POLÍTICA SOCIAL es una revista académica, editada y mantenida por Revistasdederecho.com. La revista dejó de depender de la Universidad de Málaga en noviembre de 2013 y de www.eumed.com en noviembre de 2020, fecha en la que se conformó www.revistasdederecho.com. Para cualquier comunicación, envíe un mensaje a mjpelaez@uma.es, seghiri@uma.es o info@revistasdederecho.com.