Revista Crítica de Historia de las Relaciones Laborales y de la Política Social
ISSN versión electrónica: 2173-0822
From Old Times to New Europe: The Polish Struggle for Democracy and Constitutionalism. Agata Fijalkowski [Texto en polaco]
Bogumil Termiński
Abstract: The book examines the relationship between law and politics in twentieth-century Poland. The author pays attention to the political and legal aspects of the legitimacy of power in Poland during the last century. The author focuses on the role of law and the judiciary in shaping the political order and civil society rules in Poland after the collapse of Communism. The book is divided into six chapters on the Assumption of independent statehood (1), Second Polish Republic (2), World War II (Soviet and Nazi Regimes) (3), Communist Dictatorship (People's Republic of Poland) (4), Rule of Law after 1989 (5), and Final Remarks (6).
Key words: History of Poland, Constitutionalism, Totalitarianism, Social History, World War II, Communism, Sovereignty, Independence, Solidarity, Iron Curtain.
Problematyka oddziaływania przestrzeni prawa i polityki w dwudziestowiecznej historii Polski wydaje się zagadnieniem stosunkowo dobrze opracowanym w rodzimym piśmiennictwie naukowym. Do niedawna brakowało jednak pozycji w przystępny i syntetyczny sposób prezentującej wspomniane zagadnienie odbiorcy zachodniemu. Wydaną w 2010 roku książkę Dr Agaty Fijalkowski, pomimo niewielkiej objętości uznać można za niezwykle interesujące, monograficzne opracowanie wspomnianego zagadnienia. Obok pogłębionej analizy prawnej, książka stanowi także przegląd uwarunkowań historii politycznej i społecznej naszego kraju od czasu odzyskania niepodległości (a nawet połowy dziewiętnastego stulecia), aż po obserwowane obecnie następstwa transformacji ustrojowej.
Recenzowana praca podzielona została na pięć okresów historycznych, pokrywających się z przyjętym podziałem historii politycznej Polski ubiegłego stulecia. W każdym z nich instytucje prawne zdawały się pełnić zdecydowanie odmienne funkcje. Rozwiązania polskiego międzywojnia miały przede wszystkim za zadanie stabilizację nowo powstałego państwa i rozwijanie instrumentarium bezpieczeństwa w coraz trudniejszej sytuacji geopolitycznej. Obowiązujące w latach 1939-1945 rozwiązania prawne wydają się, w mniejszym lub większym zakresie, próbą organicznej eksterminacji (przy zachowaniu pewnych instytucjonalnych pozorów- w rodzaju utworzenia Generalnego Gubernatorstwa). Ustrój i rozwiązania prawne lat 1945-1989 cechuje mniej lub bardziej ograniczona suwerenność i klientelizm, apogeum którego stała się pamiętna nowelizacja konstytucji PRL w dekadzie lat siedemdziesiątych. Rozwiązania prawne okresu transformacji cechuje dążenie do stabilizacji, modernizacji oraz europeizacji przyjętych standardów prawnych.
Podjęte przez autorkę rozważania nie ograniczają się jedynie do kwestii teoretycznych i prawnych. Książka stanowi także świetnie napisane i przystępne dla zagranicznego czytelnika studium historii społecznej naszego kraju. Pomimo ograniczonej objętości charakter podjętych w opracowaniu rozważań uznać należy za niezwykle szczegółowy i trafny.
Prezentowana książka łączy w sobie cechy zaawansowanej i metodologicznie spójnej monografii naukowej z najbardziej pozytywnymi właściwościami książki o charakterze popularnonaukowym. Pomimo funkcjonowania na anglojęzycznym rynku wydawniczym wielu pozycji z zakresu historii politycznej XX stulecia, pewien mankament wydanych dotychczas opracowań stanowi trudny język oraz brak właściwego wprowadzenia merytorycznego i odpowiedniej gradacji prezentowanych faktów. Wiele tłumaczonych z języka polskiego opracowań w żaden sposób nie przystaje także do standardów przeciętnego odbiorcy zachodniego, nie dysponującego zazwyczaj ugruntowaną akademicką wiedzą z zakresu uwarunkowań historii politycznej Polski. Prezentowana książka stanowi zaś typowy przykład opracowania autora anglojęzycznego, przeznaczonego dla odbiorcy z tamtego kręgu kulturowego. Mam nadzieję, że wyeksponowane powyżej właściwości pracy skłonią potencjalnego czytelnika do zapoznania się z treścią tego niezwykle interesującego opracowania. Wart podkreślenia wydaje się także fakt wzrostu ilości akademickich, anglojęzycznych opracowań naukowych, dotyczących historii Polski, w okresie poprzedzającym prezydencję naszego państwa w Radzie Unii Europejskiej (świadczy to bowiem o rosnącym zainteresowaniu historią Polski w szerszych niż dotychczas kręgach). [Recibida el 31 de julio de 2011].
Nota bene:
Si necesita algún tipo de información referente al artículo póngase en contacto con el email suministrado por el autor del artículo al principio del mismo.
REVISTA CRÍTICA DE HISTORIA DE LAS RELACIONES LABORALES Y DE LA POLÍTICA SOCIAL es una revista académica, editada y mantenida por Revistasdederecho.com. La revista dejó de depender de la Universidad de Málaga en noviembre de 2013 y de www.eumed.com en noviembre de 2020, fecha en la que se conformó www.revistasdederecho.com. Para cualquier comunicación, envíe un mensaje a mjpelaez@uma.es, seghiri@uma.es o info@revistasdederecho.com.